JAARLIJKSE SIMULTAANSCEANCE KRIJGT DAVEREND SLOT
Expert Raymon wint zinderende masterclash

Gisteravond was het dan zover. Fidemeester Renze Rietveld reisde vroeg in de avond af naar Winschoten om de spelers van Schaakclub van der Linde in Winschoten in figuurlijke zin een flink pak rammel te gaan geven. Dat de simultaan broederlijke gevoelens in de club losmaakt, bleek dit jaar al tijdens de aanloop vlak voor aanvang. Alle deelnemers hielpen met het optuigen van de u-vormige schaakarena in de grote zaal van ons clubgebouw, die voor dit speciale evenement exclusief door de Van de Lindenaren mocht worden gebruikt. Tijdens een bakje koffie vooraf aan de bar vertelde dertiger Rietveld eerlijk dat dit de eerste keer was dat hij een simultaan gaf en dat hij de laatste jaren wat minder fanatiek schaakte. Hij wilde niet meer zoveel tijd investeren in ons edele spel. De zware studiedruk, die jarenlang op hem had gerust als talentvol jeugdspeler met de ambitie om almaar sterker te worden, was uiteindelijk van hem afgevallen. Goedlachs gaf hij aan dat hij zich had verzoend met zijn vanuit groot perspectief gezien misschien bescheiden niveau…

23:45 uur: Het denken valt zo zwaar dat de hoofden ondersteund moeten worden

Opening
Even wachtte de clubleden en de simultaangever nog op de terugkomst van Maxim, die even naar huis was gegaan om zijn schrijfgerei en notatieboekje op te halen. Dat duurde een fractie te lang en dus deed Renze om tien over acht zijn eerste zet, waarbij hij Jac een stevige maar duidelijk welgemeende handdruk gaf en hem een goede partij wenste. Dit vriendelijke openingsritueel werd vervolgd, in volgorde van speeltafels, bij Henk, Hemmo, Sander, Raymon, Jarek, Inno, Harry, Jos, Jo, Jan O en Hans aan het laatste bord. De intussen gearriveerde Maxim nam in de u-vormige opstelling  plaats aan de tafel vlak voor Jac. Dertien dappere clubgenoten waren er komen opdagen, Maxim zat nu op de denkbeeldige positie nummer 1 en Hans aan bord 13. Er viel stilte, de strijd begon. Rietveld maakte in de openingsfase een vooraf gedaan verzoekje waar. Hij zorgde ervoor dat op alle borden andere openingen werden gespeeld, al is het grappig dat het bij de aanvallend ingestelde spelers Jarek en Sander tot en met de zevende zet gelijk opging. Een vluchtige momentopname gaf het volgende openingsbeeld. Bij Jo was een rustige Spaanse opening op het bord verschenen. Bij Jan stond een onregelmatige niet gemakkelijk te duiden openingsvariant op het bord, waarbij de meester heel frivool pionnen had opgesteld op a4 en h4. Jos was bezig met een Slavische partij en Harry verklaarde met fonkelende pretogen dat hij een ‘declined elephant’ speelde. Inno hield zich bezig met een Pirc. Jarek en Sander zaten in een Siciliaan. Raymon speelde met zijn opponent een Russisch vierpaardenspel. Hemmo boog zich over de Zukertort, en wel de Tsjechorin variant daarvan. Maxim sloot zich met een kalme Spanjaard aan bij zijn leermeester Jo. Henk verdedigde zich net als Raymon met het Russisch, maar dan in een nogal dwingende afruilvariant. Jac tenslotte verschanste zich middels een Zwarte Leeuw opstelling. Alle begin is moeilijk, want om iets over half negen viel helaas het doek voor Hans. Dat hij als eerste gebruik had gemaakt van de mogelijkheid om een extra ronde te mogen nadenken, had hem niet geholpen. Jarek merkte hier guitig op, dat Hans waarschijnlijk als eerste de sigaar was, omdat hij op bord 13 speelde!

Middenspel
De eerste zetten denderde Rietveld moeiteloos, als ware hij een goed geoliede dieseltrein, langs alle borden. Vanaf de tiende zet werd zijn tred echter onregelmatiger. Hij begon her en der iets langer na te denken, als eerste bij Henk en Jos. Op de veertiende zet dacht hij voor het eerst serieus en opvallend lang na bij Raymon, die na dat zeldzame voorval aan buurman Sander uitlegde dat hij een prettige stelling had weten te bereiken. Groepstaxatie op de achttiende zet leerde, dat de meester op de meeste borden al de nodige, en in veel gevallen onherstelbare, schade had aangericht. Jo, Harry, Hemmo en Maxim stonden een pion achter en Jos zelfs twee. Heel opmerkelijk was het grote aantal dubbelpionnen dat Renze in die spelfase in zijn eigen posities leek te accepteren. Zo had hij bij Hemmo en Maxim een dubbelpion op de d-lijn, en bij Henk een dubbelpion op de c-lijn. Op andere borden zouden die avond nog meer meesterlijk benutte dubbelpionnen volgen. Na een uur waren op alle borden de eerste twintig zetten gespeeld, en de druk was al behoorlijk groot op de spelers van Van der Linde. Met regelmaat maakten spelers dankbaar gebruik van het gelegenheidsrecht om een extra ronde te mogen nadenken. Daarmee loste de meester een tweede verzoek in, namelijk om ‘niet met het mes op tafel te spelen.’ Op de twintigste zet verraste Renze Hemmo met een tactische klassieker. Hij speelde zijn dubbelpion op naar d6, waarmee hij Hemmo zijn dame aanviel op e7, terwijl hij tegelijkertijd mat dreigde op h8. Hemmo werd daarmee het tweede slachtoffer van de schaakmeester. Net daarvoor had Henk brutaal remise aangeboden, maar de meester had resoluut geantwoord ‘ik wacht nog even’, waaruit overigens kon worden opgemerkt dat Henk zijn ruilstrategie waarschijnlijk toch vruchten zou gaan afwerpen. Inderdaad om tien uur, bij de 28^ste zet, sleepte Henk de kostbare buit binnen. Het eerste halve punt voor Van der Linde.

 

22:23 uur: Renze in actie tegen Inno

De duimschroeven op andere borden waren intussen vakkundig door Renze aangedraaid. Inno en Jarek stonden nu ook een pionnetje achter, en op de 23^ste zet raakte Harry een volle toren kwijt. Op datzelfde moment moest de kersverse clubkampioen Sander, met zijn koning nog in het midden van het bord, in een messcherpe variant van het Siciliaans toekijken hoe de meester zet voor zet het initiatief steviger naar zich toetrok. Het vijandelijke witte leger stond geduldig tot de tanden toe bewapend te trappelen om op het juiste moment binnen te vallen via de g-lijn. Toen hij op de 27^ste zet een pion achter kwam, werd het duidelijk dat de bom zou gaan barsten. Tien over tien gaf Jan Oord op. Kwart over tien Harry. Twee minuten later offert Renze een kwaliteit op het bord van Inno om op te kunnen rukken met zijn c-pion. Vijf minuten daarna hield Jo het voor gezien. Rietveld bleek over de nodige droge humor te beschikken, dat hij in veel gevallen ten beste gaf op het moment dat hij met spelers napraatte. Daarmee voldeed hij aan een andere verwachting, namelijk om onze clubspelers wat te leren. In de nabeschouwing met Jac merkte hij bevestigend maar gekscherend op: ‘Heel goed! Dat is helemaal waar. Maar uiteindelijk was ik het vooral die gebruik maakte van die lijnen, die u zo kundig had geopend!’

 

23:06 uur: Renze heeft stoel van Hemmo dankbaar aangenomen (Laatste loodjes vallen spreekwoordelijk zwaar)

23:23 uur: Hans heeft de sinaasappels uitgeperst en in blik verwerkt, schaakstukken gaan terug in de doos, maar sinasblikken in de koelkast

Eindspel
De meeste clubgenoten overleefden eenvoudigweg het middenspel niet, en slechts heel weinigen bereikten de technische fase van het eindspel. Jos sleept om vijf voor half elf remise in de wacht in een stelling met koning, toren en drie pionnen tegen een koning, toren en vijf pionnen. Remise dus, bij twee pionnen achterstand. Chapeau! Na kranige strijd boog Inno om tien over half elf zijn hoofd voor de meester, nadat hij in een klassieke paardvork terecht was gekomen, gezet tussen zijn koning en toren. Kwart voor elf gaf Jarek op, enkele minuten later gevolgd door Sander, die ondertussen in een hopeloos verloren stelling was beland. Ook onze Maxim behoorde tot het laatste groepje overlevenden. Deze jongeling bewees opnieuw een aanwinst te zijn voor onze seniorenclub. Hij kwam in een moeilijk eindspel met koning en toren en drie pionnen te staan, tegen Renze met koning, toren en vier pionnen. Henk zag nog remisekansen, maar Maxim zat letterlijk met zijn handen in het haar. Renze, zelf kaal als een biljartbal, merkte staccato met brede lach op; ‘Hé, de handen in het haar? Dat kan ik niet meer doen!’ Om vijf over elf gaf Maxim op. Vanaf dat moment waren alle ogen op de verrichtingen van Raymon gericht, die als laatste van de Van der Lindenaren was overgebleven. Hemmo bood simultaangever Renze op dat kritische moment een stoel aan, waar hij dankbaar gebruik van maakte.

23.47 uur: Meer dan 100 jaar schaakervaring kijkt nog steeds gepassioneerd toe naar de verrichtingen van Renze

Jo, Jos, Jarek, Jac, Jan O., Henk, Hemmo, Hans en Sander bleven om te zien wat onze groeidiamant zou presteren. Op de 27^ste zet bevond hij zich in de overgang van het middenspel naar het eindspel. Beiden speelden met koning, toren, paard en zes pionnen. Henk vertrouwde Sander toe dat hij de voorkeur gaf aan de stelling van Raymon, die vlak daarop inderdaad een pion wist te veroveren. Hij hield op zijn partij te noteren, waarschijnlijk omdat hij alle zeilen moest bijzetten om inderdaad een kans op de winst te hebben. Renze had een dreigende ver opgerukte d-pion en wist op de h-lijn progressie te boeken door een tweede vrijpion te forceren, nadat hij daar zijn pion, de h-pion van Raymon, had terug gewonnen. Om half twaalf waren de zes pionnen teruggebracht tot drie. Materieel gezien stonden de matadoren weliswaar gelijk, maar Renze rukte vervaarlijk op. Het zag er even heel slecht uit voor onze Raymon. Maar tegelijkertijd was het ook erg onvoorspelbaar. Dit eindspel ging de meesten van ons boven de pet. Zelfs de wandelende schaakencyclopedie Henk moest toegeven, dat hij het gecompliceerde eindspel in al zijn raffinement niet helemaal meer kon volgen. Zowel Renze als Raymon speelden zo nu en dan nogal onverwachte zetten. Het duo Jo en Jac zat als versteend toe te kijken. De spanning was te snijden in de grote zaal. Op zijn tenen lopend, ruimde Jaren alle overgebleven stoelen en speeltafels op. Het gevecht duurde Jos iets te lang. Om ongeveer twaalf uur trok hij huiswaarts, daardoor miste hij de spectaculaire afloop. Hij zal overigens behoorlijk in zijn sas zijn geweest, omdat hij net als Henk remise had weten te maken tegen de simultaanmeester. De score was Rietveld elf punten tegen Schaakclub Van der Linde een punt. De overgebleven toeschouwers waren getuigen van een bloedstollende ontknoping, waarin Raymon met verfijnd spel op meesterlijke wijze een eigen vrijpion wist te mobiliseren op de e-lijn, terwijl hij listig gebruik makend van een matdreiging. Zo wist hij de promotiekansen van meester Renze te bezweren.

23.53 uur: Stelling Renze Rietveld tegen Raymond Oord

Ontknoping
Om tien voor half een gaf Renze zich gewonnen, toen hij het verlies van zijn h-pion door een kleine combinatie van Raymon niet meer kon voorkomen. Dat gaf een prachtig slot aan deze tweede editie van de jaarlijkse clubsimultaan. Iedereen was beretrots op Raymon. Het betekende het slot van een geslaagde simultaansceance. Deze avond daar rondom die speeltafel, voelden we allemaal misschien wel een beetje iets van vaderlijke trots. Raymon is volgend seizoen clubgenoot van Renze. Bij het afscheid beloofde de meester om onze jeugdige held op zijn nieuwe club een beetje in de gaten te houden. Gelukkig voor ons beloofde Raymond op zijn beurt om extern het vaandel te blijven dragen van Schaakclub Van der Linde! Voor de liefhebbers van records: Ardin Bosboom staat op de laatste KNSB ratinglijst op 1994, Raymond op 1927. Wie van deze twee jongeheren zal als eerste de magische grens van 2000 punten passeren en zich dus als eerste expert mogen noemen? Tot slot  natuurlijk hulde aan de sympathieke Renze, die met een overtuigende score van 11 uit 13, omgerekend 85%, zijn eerste simultaan heeft weten te beëindigen. Om half een werd hij moe maar voldaan, vanwege zijn doortastende optreden, afgezet door Hemmo op het station van Winschoten. Hij had nog een half uurtje om bij te komen, want zijn trein naar Groningen vertrok pas om 1.02 uur. Lukas van Foreest behaalde vorig jaar 89%. Maar het is zoals in het echte leven, ook in schaaksport bestaat het fenomeen ‘baas boven baas.’

Sander Kletter, 23 juni 2016
met foto’s, foto-onderschriften en exact geklokte tekstbijdragen van Hemmo Hulzebos.

23:46 uur: Jarek heeft de pionnendans ingeruild voor de stoelendans